Je wordt wakker en voelt je nog steeds moe. Overdag sleep je jezelf van taak naar taak. ‘s Avonds ben je uitgeput. Maar zodra je in bed ligt, lukt slapen niet. Herkenbaar? Misschien heb je al een bloedonderzoek laten doen, in de hoop een oorzaak te vinden. Maar heb je je ooit afgevraagd of jouw bloedonderzoek wel kijkt naar de juiste waarden? Een standaard bloedonderzoek meet vaak slechts een beperkt aantal markers en mist daardoor belangrijke oorzaken. Wellicht herken je je ook in het feit dat je (huis)arts na het bekijken van je bloedonderzoek tegen je zegt: “Je bloedwaarden zijn goed, er is niets mis.”
Toch weet jij: er klopt iets niet.
Je bent niet de enige. Veel mensen worstelen met onverklaarbare vermoeidheid. Een standaard bloedonderzoek laat dan vaak geen duidelijke afwijkingen zien. Artsen concluderen dan dat er niets aan de hand is. De waarheid is: een standaard bloedonderzoek mist vaak de échte oorzaken van vermoeidheid.
Waarom? Omdat energie een complex samenspel is van onze hormonen, bloedsuikerspiegel, onze voedingsopname en ons immuunsysteem. Als je alleen een standaard bloedonderzoek laat doen, wordt er vaak slechts een klein stukje van de puzzel bekeken.
In deze blog lees je waarom je je bloedonderzoek “niets” laat zien. Je ontdekt welke verborgen oorzaken vaak over het hoofd worden gezien. Ook leg ik uit hoe een holistische bloedanalyse wél antwoorden kan geven.
Hieronder zie je een overzicht van verborgen oorzaken van vermoeidheid. In de rest van deze blog ontdek je waarom deze vaak niet zichtbaar zijn in een standaard bloedonderzoek én wat je eraan kunt doen om je energie terug te krijgen.
Waarom een bloedonderzoek vaak niets vindt bij altijd moe zijn
Een standaard bloedonderzoek geeft meestal geen volledig beeld
Wanneer je bij de (huis)arts komt met klachten van vermoeidheid, wordt meestal een standaard bloedonderzoek gedaan. Dit bevat vaak de volgende markers:
- Hematologie incl. hemoglobine (bloedarmoede)
- Serumijzer
- vitamine B12
- TSH (schildklier)
- Lever- en galwaarden
- Soms vitamine D
Hoewel deze waarden belangrijk zijn, vormen ze slechts een klein deel van het grotere geheel. Er zijn verschillende redenen waarom een standaard bloedonderzoek niet voldoende is om de oorzaak van jouw vermoeidheid te achterhalen:
Normale waarden zijn niet hetzelfde als optimale waarden
De referentiewaarden die laboratoria hanteren zijn gebaseerd op gemiddelden in de bevolking, maar dit betekent niet automatisch dat jouw waarden optimaal zijn voor jouw lichaam. Je kunt binnen de ‘normale range’ vallen en alsnog last hebben van tekorten of functionele problemen.
Bijvoorbeeld: een vitamine B12-waarde vanaf 150 pmol/L wordt vaak als normaal beschouwd, maar veel mensen ervaren pas echt een toename in energie als hun waarde boven de 400 pmol/L ligt. Hetzelfde geldt voor de schildklier: een TSH-waarde tot 4.0 wordt vaak als normaal gezien, terwijl veel specialisten een waarde onder de 2.0 als optimaal beschouwen. Dit laat zien dat een standaard bloedonderzoek soms een vertekend beeld geeft van je gezondheid. Oftewel: het is zeker mogelijk om klachten te ervaren als je TSH-waarde tussen 2.0 en 4.0 ligt, maar vaak wordt er dan toch geconcludeerd dat je schildklier goed werkt en er niets aan de hand is.
Er worden te weinig relevante waarden bepaald
Een ander groot probleem is dat een standaard bloedonderzoek vaak bestaat uit het bepalen van slechts één enkele waarde per orgaan of systeem, terwijl meerdere markers nodig zijn om een volledig beeld te krijgen. Dit kan ervoor zorgen dat onderliggende problemen volledig over het hoofd worden gezien.
- Bij ijzertekort wordt soms alleen serumijzer gemeten, terwijl ferritine, transferrine en ijzerverzadiging minstens zo belangrijk zijn.
- Voor de schildklier wordt vaak alleen TSH bepaald, terwijl een volledig panel met FT3, FT4 en antistoffen (TPO, TgAb) nodig is om een trage schildklier goed te kunnen diagnosticeren.
- Insulineresistentie wordt zelden getest, terwijl dit een van de grootste oorzaken is van onverklaarbare vermoeidheid en schommelingen in energie.
Een bloedonderzoek kan pas echt inzicht geven als er een breder en diepgaander onderzoek wordt gedaan, waarbij de samenhang tussen verschillende markers wordt meegenomen.
Je lichaam kan voedingsstoffen slecht opnemen
Zelfs als je bloedwaarden normaal lijken, betekent dit niet automatisch dat je lichaam voedingsstoffen goed kan opnemen en gebruiken. Verschillende factoren kunnen zorgen voor verborgen tekorten, zelfs als je voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt via voeding of supplementen.
Darmgezondheid & voedingsopname
Je darmen spelen een cruciale rol in de opname en verwerking van voedingsstoffen. Als je spijsvertering niet optimaal werkt, kan dit leiden tot stille tekorten, zelfs als je dieet gevarieerd en voedzaam is.
Mensen met chronische darmziekten, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn, lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico op tekorten aan vetoplosbare vitamines (A, D, E en K). Deze tekorten zijn niet altijd zichtbaar in een standaard bloedonderzoek, waardoor ze vaak onopgemerkt blijven. Dit komt doordat ontstekingen en beschadigde darmvlokken de opnamecapaciteit van de dunne darm kunnen verminderen. Maar ook mensen zonder darmziekten kunnen last hebben van een disbalans in de darmflora (dysbiose), wat ervoor kan zorgen dat belangrijke nutriënten, zoals ijzer, magnesium en B-vitamines, minder efficiënt worden opgenomen.
Een ander veelvoorkomend probleem is een lekkende darm (leaky gut). Wanneer de darmwand doorlaatbaar wordt, kunnen onverteerde voedseldeeltjes en toxines in de bloedbaan terechtkomen, wat leidt tot laaggradige ontstekingen en een verhoogde energiebehoefte. Je immuunsysteem blijft voortdurend actief om deze indringers te bestrijden, wat je vermoeid en futloos maakt.
Maagzuur en intrinsieke factor: de verborgen B12-blokkade
Voor een optimale opname van vitamine B12 is voldoende maagzuur en intrinsieke factor nodig. Intrinsieke factor is een eiwit dat in de maag wordt geproduceerd en dat essentieel is om B12 op te nemen in de dunne darm.
Wanneer je te weinig maagzuur hebt – een veelvoorkomend probleem bij stress, ouderdom, langdurig gebruik van maagzuurremmers (zoals omeprazol) of een Helicobacter pylori-infectie – wordt B12 niet goed vrijgemaakt uit voedsel, waardoor opname in de dunne darm beperkt blijft. Dit kan zelfs bij normale bloedwaarden leiden tot functionele tekorten.
Een nog ernstigere vorm van een B12-opnameprobleem is pernicieuze anemie, een auto-immuunziekte waarbij het lichaam intrinsieke factor niet meer aanmaakt. Hierdoor wordt B12 helemaal niet meer goed opgenomen en zijn injecties of hooggedoseerde smelttabletten noodzakelijk.
Ook veganisten en vegetariërs lopen een verhoogd risico op een B12-tekort, omdat deze vitamine uitsluitend in dierlijke producten voorkomt. Zonder suppletie ontwikkelen zij vaak langzaam een tekort, wat kan leiden tot ernstige neurologische klachten en chronische vermoeidheid.
Ontstekingen & verhoogde nutriëntenbehoefte
Wanneer je lichaam te maken heeft met laaggradige ontstekingen, wordt je behoefte aan vitaminen en mineralen verhoogd. Je lichaam verbruikt meer B12, ijzer, magnesium en zink om ontstekingen te bestrijden, waardoor tekorten sneller kunnen ontstaan.
Bloedwaarden die hier inzicht in kunnen geven, zijn bijvoorbeeld CRP (C-reactief proteïne), en BSE (bezinking), markers voor ontstekingen in het lichaam. Daarnaast kan ferritine verhoogd zijn door een ontstekingsreactie, waardoor het een vertekend beeld kan geven van de ijzervoorraad in het lichaam.
Ook stress speelt hierin een rol: cortisol, het stresshormoon, beïnvloedt de opname en verdeling van voedingsstoffen en kan de productie van maagzuur verlagen, wat indirect leidt tot een slechtere opname van belangrijke voedingsstoffen.
De verborgen oorzaken van vermoeidheid
Een standaard bloedonderzoek geeft dus vaak maar een klein stukje van de puzzel. Maar als je bloedwaarden goed lijken en je je tóch uitgeput voelt, wat speelt er dan wél?
Veel mensen denken bij vermoeidheid meteen aan bloedarmoede of een vitamine B12-tekort, maar dat zijn zeker niet de enige factoren die je energieniveau beïnvloeden. In werkelijkheid is vermoeidheid vaak het gevolg van een combinatie van verstoringen in verschillende systemen van je lichaam.
Drie van de meest voorkomende, maar vaak gemiste oorzaken zijn:
- Hormonale disbalans – je hormonen regelen je energieniveau, maar verstoringen in bijvoorbeeld je schildklier of bijnieren worden niet altijd goed getest.
- Insulineresistentie – als je cellen niet goed reageren op insuline, blijft energie ‘vastzitten’ in je bloed in plaats van dat het je cellen voedt. Dit geeft constante energiedips.
- Darmgezondheid en voedingsopname – zelfs als je gezond eet, kan een slechte opname van voedingsstoffen door een lekkende darm, ontstekingen of dysbiose ervoor zorgen dat je lichaam essentiële energie mist.
Als je écht wilt weten waarom je vermoeid bent, is het essentieel om verder te kijken dan een standaard bloedtest en te onderzoeken hoe deze systemen samenwerken. Laten we dieper ingaan op deze drie veel voorkomende verborgen oorzaken.
Hormonale disbalans: je bloedonderzoek meet niet altijd wat nodig is
Je hormonen reguleren bijna alles in je lichaam, van je stofwisseling tot je slaap en energie. Zelfs kleine verstoringen kunnen grote gevolgen hebben voor hoe jij je voelt. Vaak is een bloedonderzoek niet voldoende om hormonale problemen te detecteren, omdat standaardtesten niet altijd de juiste markers meten.
Schildklierproblemen
De schildklier wordt vaak gezien als de ‘motor’ van je lichaam. Wanneer deze niet goed functioneert, werkt je stofwisseling trager, wat resulteert in vermoeidheid, gewichtstoename, een trage spijsvertering en moeite met concentreren. Veel mensen krijgen te horen dat hun TSH-waarde normaal is, maar dat betekent niet automatisch dat hun schildklier optimaal functioneert.
Bij hypothyreoïdie, ofwel een trage schildklier, wordt vaak alleen TSH getest. Dit is echter slechts een controlemechanisme van de hersenen. Voor een volledig beeld moet ook vrij T3 (het actieve schildklierhormoon) worden gemeten, evenals vrij T4 en antistoffen. Als je FT3 te laag is, betekent dit dat je lichaam niet genoeg werkend schildklierhormoon heeft, waardoor je ondanks ‘normale’ waarden last kunt hebben van vermoeidheid, een droge huid, haaruitval en een koude lichaamstemperatuur.
Problemen met de schildklier kunnen worden veroorzaakt door een tekort aan jodium, selenium of ijzer, maar ook door chronische stress en auto-immuunziekten zoals Hashimoto. Het is daarom essentieel om niet alleen naar TSH te kijken, maar een breder onderzoek te doen naar de werking van de schildklier.
Bijnieruitputting en cortisolproblemen
Langdurige stress heeft een enorme impact op je energieniveau, en dat komt vooral door de rol van je bijnieren. Deze kleine klieren boven je nieren produceren cortisol, het hormoon dat je helpt omgaan met stress. Bij acute stress zorgt cortisol ervoor dat je alert bent en energie hebt, maar wanneer stress chronisch wordt, kunnen je bijnieren overbelast raken.
In de eerste fase van bijnieruitputting maakt je lichaam juist te veel cortisol aan, wat ervoor zorgt dat je onrustig bent, moeilijk in slaap valt en voortdurend ‘aan’ staat. Uiteindelijk kunnen je bijnieren uitgeput raken, waardoor je te weinig cortisol aanmaakt. Dit leidt tot ernstige vermoeidheid, moeite met opstaan, duizeligheid bij opstaan en een gevoel van complete uitputting, zelfs na een lange nacht slapen.
Cortisol beïnvloedt ook andere hormonen, zoals schildklierhormonen en geslachtshormonen. Als de cortisol productie langdurig is verhoogd, kan dit leiden tot een verlaagde productie van progesteron, wat bij vrouwen kan resulteren in PMS-klachten, stemmingswisselingen en slaapproblemen.
Oestrogeendominantie en laag progesteron
Bij vrouwen speelt de balans tussen oestrogeen en progesteron een belangrijke rol in het energieniveau. Een te hoog oestrogeen en te laag progesteron kunnen vermoeidheid, prikkelbaarheid en slaapstoornissen veroorzaken. Dit komt vaak voor bij vrouwen met hormonale disbalansen, zoals bij PCOS of een vertraagde oestrogeenafbraak in de lever.
Oestrogeendominantie kan ontstaan door blootstelling aan xeno-oestrogenen, hormoonverstorende stoffen die in plastic, cosmetica en bepaalde voeding voorkomen. Ook chronische stress kan een rol spelen, omdat het lichaam in stressvolle situaties progesteron omzet in cortisol, waardoor de balans tussen oestrogeen en progesteron verder wordt verstoord.
Het meten van oestrogeen, progesteron en SHBG (sex hormone-binding globulin) kan meer inzicht geven in hormonale onbalans en waarom je je moe voelt, ondanks ‘goede’ bloedwaarden.
Insulineresistentie: waarom je altijd moe bent, maar je bloedwaarden normaal lijken
Insuline is een hormoon dat een cruciale rol speelt in hoe je lichaam energie gebruikt. Wanneer je lichaam niet goed reageert op insuline, blijft suiker in je bloed in plaats van dat het wordt omgezet in energie. Dit staat bekend als insulineresistentie en is een van de meest voorkomende oorzaken van vermoeidheid, zonder dat het zichtbaar is in een standaard bloedonderzoek.
Mensen met insulineresistentie ervaren vaak energiecrashes na het eten. Dit gebeurt vooral na koolhydraatrijke maaltijden. Ze hebben moeite met concentreren en voelen een constante honger naar suiker of snelle snacks. Vetopslag rond de buik is een ander veelvoorkomend symptoom, omdat overtollige suikers worden omgezet in vet in plaats van direct als energie te worden gebruikt.
Een standaard bloedtest meet meestal alleen nuchtere glucose, maar dat geeft geen volledig beeld van insulinegevoeligheid. Een betere test is de HOMA-IR-score, die insuline en glucose samen meet om te bepalen hoe goed je lichaam reageert op insuline.
Darmgezondheid & energie: het verborgen probleem dat je bloedonderzoek niet laat zien
Je darmen spelen een belangrijke rol in hoe goed je lichaam voedingsstoffen opneemt. Zelfs als je dieet gezond en uitgebalanceerd is, kun je te maken hebben met een slechte opname van vitamines en mineralen door een verstoorde darmflora.
Een van de grootste oorzaken van verminderde energie is darmdysbiose, waarbij de balans tussen goede en slechte bacteriën in je darmen verstoord is. Dit kan leiden tot een slechte opname van essentiële voedingsstoffen zoals B12, ijzer en magnesium, die direct invloed hebben op je energieniveau.
Een ander probleem is een lekkende darm, waarbij de darmwand niet optimaal is en er ontstekingen ontstaan. Dit kan leiden tot een verhoogd verbruik van vitamines en mineralen, waardoor tekorten sneller optreden.
Praktijkvoorbeeld: Lisa haar zoektocht naar meer energie
Lisa (44) kwam bij mij met klachten van extreme vermoeidheid. Ze had last van brain fog (= een gevoel van watten in je hoofd), moeite met concentreren en voelde zich ondanks 8 uur slaap nooit uitgerust. Haar huisarts had haar bloed laten prikken en alles leek ‘goed’: haar Hb, B12, ijzer en TSH vielen allemaal binnen de referentiewaarden. Toch voelde ze zich steeds slechter.
Nadat Lisa op mijn advies een uitgebreid bloedonderzoek heeft laten doen en ze koos voor een holistische bloedanalyse, kwamen er meerdere verborgen problemen naar boven. Haar transferrine-saturatie was te laag, wat betekende dat haar lichaam ijzer niet goed kon gebruiken, ondanks een normale ferritinewaarde. Daarnaast bleek haar HOMA-index verhoogd, wat kan wijzen op insulineresistentie. Verder liet haar bloedonderzoek zien dat er sprake was van verhoogde schildklier-antistoffen (TPO-antistoffen), een teken dat haar immuunsysteem haar eigen schildklier aanviel. Dit verklaarde waarom ze zich zo uitgeput voelde, ondanks een ‘normale’ TSH-waarde.
Door gericht haar voeding aan te passen, haar insulinegevoeligheid te verbeteren en haar schildklier te ondersteunen, begon Lisa zich binnen enkele weken beter te voelen. Ze had eindelijk weer energie om haar dag door te komen. Bovendien had ze minder last van trek in zoete dingen en lukte het haar ook weer om wat extra kilo’s kwijt te raken. Dit voorbeeld laat dus heel goed zien waarom een standaard bloedonderzoek lang niet altijd het hele verhaal vertelt.
Advies: wat kan je doen als je altijd moe bent?
Als je je al langere tijd moe voelt zonder duidelijke oorzaak, is het belangrijk om niet alleen naar de standaard bloedwaarden te kijken, maar ook naar de samenhang tussen verschillende systemen in je lichaam. Vermoeidheid kan worden beïnvloed door hormonale disbalansen, insulineresistentie, tekorten aan essentiële voedingsstoffen of een verstoorde darmgezondheid – maar deze oorzaken blijven vaak onopgemerkt bij een standaard bloedonderzoek.
Een belangrijke eerste stap is om dieper te onderzoeken waar jouw energieverlies vandaan komt. Dat betekent niet alleen kijken naar afzonderlijke waarden, maar vooral hoe je lichaam functioneert als geheel. Zo kan een normale ijzerwaarde bijvoorbeeld misleidend zijn als je lichaam het niet goed kan opnemen of gebruiken. Je schildklier kan binnen de referentiewaarden vallen, maar alsnog niet optimaal werken. En insulineresistentie – een grote boosdoener bij vermoeidheid – wordt bijna nooit standaard getest.
Door inzicht te krijgen in deze onderliggende processen, kun je gericht stappen zetten om je energie weer terug te krijgen. Denk aan aanpassingen in je voeding om bloedsuikerspiegelschommelingen te stabiliseren, het ondersteunen van je schildklier en bijnieren, of het verbeteren van je darmgezondheid zodat je lichaam voedingsstoffen beter opneemt. Maar om te weten waar jij je specifiek op moet focussen, is het essentieel om een holistische bloedanalyse te laten doen.
Wil jij weten wat de oorzaak is van jouw vermoeidheid? Vraag dan hier een holistische bloedanalyse en krijg net als Lisa de antwoorden die je nodig hebt om je energie terug te krijgen.
Let op: Healthy body and mindset streeft ernaar om in haar materiaal altijd juiste en actuele informatie aan te bieden. Hoewel deze informatie met de hoogst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld, staat Healthy body and mindset niet in voor de volledigheid, juistheid of actualiteit van de informatie. Bovendien kan deze informatieve blog verouderde informatie bevatten, afhankelijk van wanneer je deze leest. De informatie in deze blog is niet bedoeld om een diagnose te stellen en/of te genezen, te behandelen of ziekten te voorkomen. Deze informatie vervangt nooit de diagnostiek, verpleging en verzorging vanuit de reguliere gezondheidszorg. Bovendien bevat deze informatieve blog algemene informatie rondom onze gezondheid, voeding, suppletie en leefstijl en geen één-op-één advies. Het opvolgen van het gegeven advies is geheel op eigen risico. Wil je wel graag advies op basis van jouw situatie? Neem dan contact op.
Referenties
Acheson, D. (2013). Fatigue as a consequence of chronic disease: Mechanisms and management strategies. Springer.
DeFronzo, R. A., Tobin, J. D., & Andres, R. (1979). Glucose clamp technique: A method for quantifying insulin secretion and resistance. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 237(3), E214-E223. https://doi.org/10.1152/ajpendo.1979.237.3.E214
Fasano, A. (2020). Leaky gut and autoimmune diseases. Clinical Reviews in Allergy & Immunology, 58(2), 113-121. https://doi.org/10.1007/s12016-020-08707-5
Finsterer, J., & Mahjoub, S. Z. (2014). Fatigue in healthy and diseased individuals. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 31(5), 562-575. https://doi.org/10.1177/1049909113494748
Freeman, R., & Komaroff, A. L. (2019). Autonomic dysfunction and fatigue: Central or peripheral? Clinical Autonomic Research, 29(3), 353-361. https://doi.org/10.1007/s10286-019-00621-1
Hashimoto, K., & Matsuoka, M. (2016). Role of inflammation in chronic fatigue syndrome. NeuroImmunoModulation, 23(2), 68-74. https://doi.org/10.1159/000444873
Peeters, R. P., Visser, T. J., & Roelfsema, F. (2017). Clinical aspects of thyroid function during aging. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 5(2), 113-125. https://doi.org/10.1016/S2213-8587(16)30081-9
Stuss, M., & Michalska-Kasiczak, M. (2017). The role of adrenal hormones in the pathogenesis of chronic fatigue syndrome. Endokrynologia Polska, 68(1), 58-65. https://doi.org/10.5603/EP.a2016.0067
Wiersinga, W. M. (2018). Clinical relevance of environmental factors in the pathogenesis of autoimmune thyroid disease. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, 47(2), 375-387. https://doi.org/10.1016/j.ecl.2018.01.012
Yates, A. A., Erdman, J. W., & Shao, A. (2019). Dietary supplements in health and disease prevention. Nutrients, 11(8), 1796. https://doi.org/10.3390/nu11081796